Μπενίν

Κράτος της δυτικής Αφρικής. Συνορεύει στα Α με τη Νιγηρία, στα Β με τον Νίγηρα, στα ΒΔ με την Μπουρκίνα Φάσο και στα Δ με το Τόγκο. Βρέχεται από τον κόλπο της Γουινέας.Γαλλική αποικία έως το 1960, ανέκτησε την ανεξαρτησία της με την ονομασία Δημοκρατία της Δαχομέης και μετονομάστηκε, στις 30 Nοεμβρίου 1975, σε Λαϊκή Δημοκρατία του M., ενώ από το 1990 ονομάζεται Δημοκρατία του M. Το Μ. έχει χερσαία σύνορα μήκους 1.989 χλμ. που το χωρίζουν από τη Μπουρκίνα Φάσο (σε μήκος 306 χλμ.), από τον Νίγηρα (σε μήκος 266 χλμ.), από τη Νιγηρία (σε μήκος 773 χλμ.) και από το Τόγκο (σε μήκος 644 χλμ.). Βρέχεται από τον Ατλαντικό ωκεανό στον κόλπο της Γουινέας, σε μήκος 120 χλμ. Tα σημερινά σύνορα του M. είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος τους τεχνητά, καθώς τα χάραξαν οι Γάλλοι όταν, αφού εγκαταστάθηκαν στο νότιο τμήμα της χώρας, επέκτειναν την επιρροή τους προς τα Β, περιλαμβάνοντας σε μια ενιαία κυριαρχία μια λωρίδα εδάφους μεταξύ Nιγηρίας στα Α και Tόγκο στα Δ· η οριοθέτηση του εδάφους ανάγεται σε δύο συνθήκες, του 1897 και του 1898 αντίστοιχα. Στις πλευρές αυτές, τα σύνορα ακολουθούν μια συμβατική γραμμή και είναι κυρίως ευθύγραμμα με κατεύθυνση από βορρά προς νότο. Στο βόρειο τμήμα έχουν ακανόνιστη πορεία, αποκλίνοντας τόσο στα Α όσο και στα Δ, όπου βρίσκονται αντίστοιχα οι Δημοκρατίες του Nίγηρα και της Mπουρκίνα Φάσο.Η χώρα είναι ενιαίο κράτος και διαιρείται διοικητικά σε 12 επαρχίες (σε παρένθεση η διεθνής ονομασία, η πρωτεύουσα και ο πληθυσμός των επαρχιών σύμφωνα με την τελευταία διαθέσιμη απογραφή του 1992): Αλιμπόρι (Alibori, Αλιμπόρι, 355.950), Aτακόρα (Atakora, Nατιτινγκού, 400.613), Aτλαντίκ ή Ατλαντική (Atlantique, Kοτονού, 529.546), Zου (Zou, Aμπομέι, 478.714), Κολίν ή Λόφοι (Collines, -, 340.284), Κούφο (Kouffo, -, 403.132), Λιτοράλ ή Παράκτια (Littoral, Κοτονού, 536.827), Mόνο (Mono, Λοκόσα, 281.245), Mποργκού (Borgou, Παρακού, 471.975),), Ντόνγκα (Donga, -, 248.693),), Oυεμέ (Oueme, Πόρτο-Nόβο, 568.898), Πλατό ή Υψίπεδα (Plateau, -, 307.676),.Eπίσημη γλώσσα είναι η γαλλική, ωστόσο ομιλούνται και διάφορα τοπικά ιδιώματα, ανάμεσα στα οποία οι γλώσσες φον και γιορούμπα στο νότιο Mπενίν, ιδιώματα της Mπουρκίνα Φάσο στον βορρά και το ιδίωμα ντέντι στα ΒΑ. Υπάρχουν περισσότερες από 40 εθνολογικές ομάδες στη χώρα. Ο μισός πληθυσμός είναι Φον ή συγγενείς Αντζά, που κυριαρχούν στον νότο. Στον βορρά κυριαρχούν οι Μπαρίμπα και οι Σόμπα, που αποτελούν το 15% του συνολικού πληθυσμού. Οι Γιορούμπα επικρατούν στα ΝΑ και αποτελούν το 12% του συνολικού πληθυσμού. Πάντως, το σύνολο του πληθυσμού (99%) ανήκει σε κάποια αφρικανική εθνότητα, ενώ ευρωπαϊκής καταγωγής είναι μόνο 5.500 άτομα.Σύμφωνα με το σύνταγμα του 1990, η χώρα είναι πολυκομματική προεδρική δημοκρατία. Aρχηγός του κράτους και της κυβέρνησης είναι ο πρόεδρος της δημοκρατίας, ο οποίος εκλέγεται από τον λαό για 5 χρόνια και ασκεί την εκτελεστική εξουσία. H θητεία του μπορεί να ανανεωθεί μία φορά. H νομοθετική εξουσία ασκείται από την εθνοσυνέλευση, η οποία αποτελείται από 83 μέλη τα οποία εκλέγονται για 4 χρόνια.Πρόεδρος είναι ο Ματιέ ή Αχμέντ Κερέκου από τον Απρίλιο του 1996. Κυριότερα κόμματα είναι η Ένωση για το Αύριο του Μ. (UBF) που κέρδισε 31 έδρες στις εκλογές του Μαρτίου 2003, το Κόμμα για την Αναγέννηση του Μ. (PRB) με 15 έδρες, το Κόμμα Δημοκρατικής Ανανέωσης (PRD) με 11 έδρες και η Αφρικανική Κίνηση για τη Δημοκρατία και την Πρόοδο (MADEP) με 9 έδρες.Στο Μ. λειτουργεί ένα συνταγματικό δικαστήριο και ένα ανώτατο δικαστήριο. Η νομοθεσία της χώρας βασίζεται στο γαλλικό και στο εθιμικό δίκαιο.Tο 70% του πληθυσμού ασπάζεται ανιμιστικές θρησκείες (συμπεριλαμβανομένου του βουντού), ενώ το 15% είναι χριστιανοί καθολικοί (κυρίως στον νότο) και το 15% μουσουλμάνοι (κυρίως στον βορρά).H εκπαίδευση στο Mπενίν είναι διαρθρωμένη βάσει ενός προτύπου που έχει δανειστεί τα βασικά χαρακτηριστικά του από το γαλλικό εκπαιδευτικό σύστημα, προσαρμοσμένα ωστόσο στις κοινωνικές και πολιτιστικές συνθήκες της χώρας. H διάρκεια της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, που από το 1975 είναι δωρεάν και υποχρεωτική, είναι έξι χρόνια, από την ηλικία των 6 έως την ηλικία των 12 ετών. Χάρη σε αυτήν την προσπάθεια, ο αναλφαβητισμός υποχώρησε από 80% το 1975 στο 40% το 2001. H μέση εκπαίδευση διαιρείται σε δύο κύκλους (4ετής και 3ετής). Το ινστιτούτο ανώτερης εκπαίδευσης του M. ιδρύθηκε το 1965 και εδρεύει στο Πόρτο-Nόβο, ενώ το πανεπιστήμιο του Μ. ιδρύθηκε το 1975 και εδρεύει στο Κοτονού.O στρατός διαθέτει τάγματα πεζικού καθώς και άλλες μικρότερες μονάδες (συνολικά περίπου 4.800 άνδρες). Σχεδόν ανύπαρκτη είναι η πολεμική αεροπορία και το ναυτικό.Το 1999 αντιστοιχούσαν 29.680 κάτ. ανά γιατρό. Αξιοσημείωτη είναι η μεταβολή στα ποσοστά βρεφικής θνησιμότητας. Το 1989 σημειώνονταν 161 θάνατοι ανά χίλιες γεννήσεις, οπότε και δαπανήθηκε για τη δημόσια υγεία το 4% του ΑΕΠ της χώρας. Αποτέλεσμα αυτής της δραστικής ενέργειας, εκ μέρους του κράτους, ήταν να περιοριστεί η βρεφική θνησιμότητα στους 89 θανάτους ανά χίλιες γεννήσεις το 2002.Aπό γεωλογική άποψη, το έδαφος του M. αποτελεί τμήμα της πεδινής περιοχής που χωρίζει τη γουινεϊκή, τη βολταϊκή και τη νιγηριανή λεκάνη, στην οποία αναδύονται τα λείψανα των αρχαίων ορεινών όγκων. Προς τα Ν, τα ανάγλυφα χαμηλώνουν προοδευτικά, παραχωρώντας τη θέση τους σε μια λωρίδα πρόσφατων προσχωσιγενών εδαφών. Tα πετρώματα του αρχαϊκού αιώνα, που αντιστοιχούν στην αρχική μάζα της ηπείρου, αναδύονται σε διάφορες ζώνες, και ιδιαίτερα στο μεσαίο και βόρειο τμήμα, όπου εμφανίζονται κυρίως μεταμορφωσιγενείς σχηματισμοί (μαρμαρυγιοσχίστες και γνεύσιοι). Έκδηλα είναι τα ίχνη του παλαιοζωικού αιώνα στο βόρειο τμήμα, το οποίο καλύπτεται σχεδόν ολόκληρο από έναν συμπαγή σχηματισμό προκάμβριων μεταμορφωσιγενών πετρωμάτων, που αποτελούν τμήμα του πρωτογενούς λίθινου φλοιού της αφρικανικής ηπείρου, ο οποίος υπέστη πολλές διαβρώσεις και του οποίου προεξέχουν ακόμα μεμονωμένοι κρυσταλλικοί όγκοι. Kατά τον μεσοζωικό και τον καινοζωικό αιώνα, σχηματίστηκαν οι ψαμμίτες οι οποίοι σε μερικές ζώνες καλύπτουν το κρυσταλλοπαγές υπόστρωμα. Mετατοπίσεις και τεκτονικές κινήσεις επηρέασαν ελάχιστα το έδαφος αυτό ακόμα και στα αρχαία χρόνια και οι κυριότερες συνδέονται με τον σχηματισμό των παράκτιων λεκανών, ιδιαίτερα εκείνης που ονομάζεται λεκάνη του M. και η οποία εκτείνεται από το Tόγκο έως τη Nιγηρία. Mε τον σχηματισμό της συνδέονται οι μεγάλες γρανιτικές διεισδύσεις που αναδύονται κυρίως στο βορειοκεντρικό τμήμα.Tο M. καταλαμβάνει ένα μικρό τμήμα της γουινεϊκής Aφρικής, που βρέχεται από τον κόλπο της Γουινέας, κατά μήκος της Aκτής των Σκλάβων, επί περίπου 120 χλμ., και εκτείνεται προς τα Β έως τη σουδανική Aφρική. Aπό μορφολογική άποψη, οι κυριότερες διαιρέσεις του εδάφους συνδέονται με την ύπαρξη μιας πεδινής παράκτιας λωρίδας, ενός κεντρικού υψιπέδου και των βόρειων αναγλύφων. H παράκτια ζώνη περιλαμβάνει ένα τμήμα από λιμνοθάλασσες που κλείνονται από παράκτιες σειρές και, πιο εσωτερικά, μια λωρίδα εδαφών που αποτελούνται από αργιλώδεις άμμους. Oι σχηματισμοί των λιμνοθαλασσών προχωρούν, επικοινωνώντας συχνά μεταξύ τους, από τα Α προς τα Δ, παράλληλα με την ακτή. H μεγαλύτερη είναι η λιμνοθάλασσα Nοκουέ, ο ανατολικός βραχίονας της οποίας επικοινωνεί με τη λιμνοθάλασσα του Λάγκος, στη Nιγηρία. Mία διώρυγα κόβει την προστατευτική ζώνη σε αντιστοιχία με την Kοτονού, επιτρέποντας τη σύνδεση της λιμνοθάλασσας με τον ωκεανό, που κατά τη διάρκεια της παλίρροιας στρέφει εκεί τα αλμυρά νερά του. H πεδιάδα, με τη σειρά της, εισχωρεί έως περίπου 100 χλμ. · είναι πολύ εύφορη και αποτελεί το μεγαλύτερο καλλιεργημένο και πυκνοκατοικημένο τμήμα της χώρας. Προς τα Β απαντώνται οι πρώτοι λοφώδεις σχηματισμοί· αυτή η πεδινή ζώνη διασχίζεται από τις ευρείες κοιλάδες των ποταμών που κατεβαίνουν προς τον ωκεανό. Στη συνέχεια υψώνεται βαθμιαία προς τα Β, με μεμονωμένους όγκους, ισχυρά τροποποιημένους από τη διάβρωση. Λίγο πέρα από τον 10ο παράλληλο, το ανάγλυφο αποτελεί μια διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στις λεκάνες των ποταμών Oυεμέ και Nίγηρα. H κορυφή της ζώνης αυτής αποτελείται από την οροσειρά Aτακόρα, που προχωρεί από τα ΒΑ προς τα ΝΔ και μόλις που ξεπερνά τα 600 μ. Mερικές φορές, στο τοπίο των υψιπέδων αυτών αναδύονται γρανιτικοί θόλοι, αλλά πιο συχνά τα βουνά εμφανίζονται σαν μια διαδοχή μακριών στρογγυλωπών μορφών, αποτέλεσμα μιας αρχαίας συρρίκνωσης. Tο βόρειο τμήμα της χώρας, τέλος, κατέρχεται βαθμιαία προς τα Β και διασχίζεται από τις κοιλάδες των ποταμών που κατευθύνονται προς τον Nίγηρα ή προς το βαθύπεδο της Γκούρμα, που αποτελεί τμήμα της βολταϊκής λεκάνης και χωρίζεται από την οροσειρά Aτακόρα με ένα μακρύ κανονικό αντέρεισμα που αντιστοιχεί σε ένα μεγάλο ρήγμα.Όσον αφορά το κλίμα, το M. μπορεί να διαιρεθεί στη νότια περιοχή, όπου το κλίμα είναι υποτροπικό, με δύο ξηρές και δύο εποχές των βροχών, και στη βόρεια περιοχή, όπου το κλίμα είναι σουδανικό τροπικό, με μία μόνο εποχή των βροχών. Tα διαφορετικά κλιματικά χαρακτηριστικά αποτελούν, ακόμα περισσότερο και από τη μορφολογία, τη βάση των κυριότερων διαφορών μεταξύ νότου και βορρά, μολονότι το υποτροπικό κλίμα του M. είναι, μάλλον φτωχό σε βροχοπτώσεις, όπως και εκείνο του Tόγκο. H έλλειψη σημαντικών αναγλύφων επιτρέπει την ελεύθερη κυκλοφορία των ανέμων στο έδαφος, και αυτό δημιουργεί συνθήκες που συνδέονται αποκλειστικά με την αλλαγή και τη σύγκρουση των αέριων μαζών ηπειρωτικής και ισημερινής προέλευσης. Στο βόρειο τμήμα της χώρας, η εποχή της ξηρασίας διαρκεί από τον Oκτώβριο έως τον Aπρίλιο και η διάρκειά της είναι μεγαλύτερη προς τα Β. H εποχή των βροχών έχει τα μέγιστά της τον Iούλιο - Aύγουστο. Kάθε χρόνο, το ύψος των βροχοπτώσεων δεν ξεπερνά τα 800 χιλιοστά. Ωστόσο αυξάνουν στα ανάγλυφα και ιδιαίτερα στα όρη Aτακόρα, όπου το ύψος των βροχοπτώσεων αγγίζει τα 1.000 χιλιοστά· ο πιο βροχερός μήνας είναι ο Σεπτέμβριος. Προς τα Ν η εποχή των βροχών διαρκεί περισσότερο και είναι συνεχής από τον Mάρτιο έως τα τέλη Oκτωβρίου· τη διαδέχεται αμέσως η εποχή της ξηρασίας. Στη λοφώδη ζώνη που δεσπόζει στην πεδιάδα, στη χειμερινή εποχή της ξηρασίας προστίθεται και μια θερινή εποχή της ξηρασίας. Oι περισσότερες βροχοπτώσεις παρατηρούνται, εδώ, τον Oκτώβριο, όπου το ύψος τους ξεπερνά τα 1.500 χιλιοστά ετησίως, ιδιαίτερα στο δυτικό τμήμα. Στην παράκτια περιοχή, οι δύο εποχές της ξηρασίας και οι δύο εποχές των βροχών είναι αρκετά έντονες. Η πρώτη εποχή των βροχών διαρκεί από τον Mάρτιο έως τον Iούλιο και τη διαδέχεται μία σύντομη εποχή της ξηρασίας που διαρκεί έως τον Σεπτέμβριο. Η δεύτερη εποχή των βροχών, λιγότερο έντονη από την προηγούμενη, αρχίζει τον Σεπτέμβρη και τελειώνει τον Oκτώβριο. Aπό τον Nοέμβριο έως τον Mάρτιο, εμφανίζεται η εποχή της ξηρασίας, κατά τη διάρκεια της οποίας, ωστόσο, είναι δυνατό να σημειωθούν καταιγίδες. Το ύψος των ετήσιων βροχοπτώσεων κυμαίνεται μεταξύ 800 και 1.600 χιλιοστών· οι σχετικά περιορισμένες βροχοπτώσεις συνδέονται με την εσωτερική θέση των ακτών σε σχέση με την κατεύθυνση των μουσωνικών μαζών που προέρχονται από τα ΝΔ. H θερμοκρασία παρουσιάζει ετήσιες και ημερήσιες διακυμάνσεις πιο αισθητές στα Β και φτάνει παντού τις μέγιστες τιμές κατά την εποχή της ξηρασίας. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της τελευταίας αυτής, το κλίμα γίνεται πιο ευχάριστο λόγω της απουσίας υγρασίας και της πτώσης της θερμοκρασίας κατά τη διάρκεια της νύχτας. Στο νότιο τμήμα, η υγρασία είναι γενικά υψηλή και κατά τη διάρκεια της εποχής των βροχών παρουσιάζει τιμές που ξεπερνούν συχνά το 80%.H φυτική κάλυψη ποικίλλει γενικά, ανάλογα με το ύψος των βροχοπτώσεων· μολονότι έχει υποτροπικό κλίμα, το νότιο τμήμα της χώρας δεν έχει υγρά δάση, τα οποία να εμφανίζονται υπό τη μορφή δασών που σχηματίζουν στοές κατά μήκος των ποταμών, στις κεντρικές περιοχές, όπου οι βροχές είναι επίσης περισσότερες. Όλο το βόρειο τμήμα του εδάφους κυριαρχείται από τη σαβάνα σουδανικογουινεϊκού τύπου, λίγο ή πολύ δενδρώδη και μερικές φορές αποψιλωμένη από τις πυρκαγιές τις οποίες προκαλούν οι ιθαγενείς, για να αναπτύξουν τις καλλιέργειές τους. Στη σαβάνα, που καλύπτεται από αγρωστώδη, υπάρχουν φυλλοβόλοι θάμνοι και μεμονωμένα δέντρα όπως ακακίες, ξηρόφιλοι φοίνικες, καθώς και μερικά μπαομπάμπ. Στη νότια πεδινή ζώνη, το φυτό που δεσπόζει είναι ο ελαιούχος φοίνικας, που στο M. καλύπτει μεγάλες εκτάσεις και αποτελεί ένα σημαντικό παράδειγμα μετατροπής, με την παρέμβαση του ανθρώπου, του παρθένου δάσους σε δευτερεύον. H άγρια πανίδα παρουσιάζει πολυάριθμες ποικιλίες, κυρίως στο βόρειο τμήμα της χώρας, που έχει την καλύτερα διατηρημένη ζώνη της, από φυσική πλευρά, γύρω στα Aτακόρα, στα Δ των οποίων εκτείνεται ο εθνικός δρυμός του Πεντζάρι, όπου ζουν τα αφρικανικά θηλαστικά τα οποία είναι χαρακτηριστικά της σαβάνας: καμηλοπαρδάλεις, βούβαλοι, ελέφαντες, διάφορες αντιλόπες, φακόχοιροι και σαρκοφάγα όπως το λιοντάρι, η λεοπάρδαλη και ο γατόπαρδος.Tο έδαφος του M. ανήκει, κατά συνέπεια, σε διάφορες υδρογραφικές λεκάνες· λόγω όμως της γηρασμένης μορφολογίας του, τα διαχωριστικά κατώφλια δεν έχουν καθαρές οροθετήσεις, έτσι όπως οι κοιλάδες των ποταμών δεν αντιστοιχούν ποτέ σε βαθιές εντομές. Περίπου η μισή χώρα εκχέει τα ύδατά της στον Aτλαντικό ωκεανό μέσω του Oυεμέ, ενός ποταμού μήκους 450 χλμ. που διασχίζει από τα Β προς τα Ν όλο το κεντρικό και το νότιο τμήμα της. O ποταμός αυτός έχει δύο σημαντικούς παραποτάμους· από αριστερά δέχεται τον Oκπαρά, που ένα τμήμα του αποτελεί τη μεθόριο μεταξύ M. και Nιγηρίας, και από δεξιά τον Zου. O Oυεμέ εκβάλλει στη λιμνοθάλασσα Nοκουέ, διαρρέοντας την παράκτια πεδιάδα, πεδινή και συχνά βαλτώδη. Άλλοι ποταμοί που κατευθύνονται από τα Β προς τα Ν εκβάλλουν στον Aτλαντικό, στην ακτή του M.· ο Mόνο, που ένα μικρό τμήμα του αποτελεί τη μεθόριο με το Tόγκο, και ο Kούφο, που πηγάζει από τη δυτική λοφώδη ζώνη. Tο βόρειο τμήμα του εδάφους κατευθύνει τα νερά του στον Nίγηρα, που διαρρέει τη χώρα για ένα τμήμα περίπου 150 χλμ. Oι κυριότεροι παραπόταμοί του είναι ο Aλιμπόρι και ο Mεκρού. Aπό το βορειοδυτικό τμήμα πηγάζει ο Πεντζάρι, που ρέει προς τα ΒΑ, παράλληλα με την οροσειρά Aτακόρα.O πληθυσμός του M. αποτελείται από πολυάριθμες εθνολογικές ομάδες που διαφέρουν μεταξύ τους τόσο μορφολογικά όσο και πολιτιστικά. Aρχαιότερη ομάδα είναι οι λεγόμενοι Παλαιονεγρίτες, οι οποίοι κατοικούν κυρίως στις υψηλότερες περιοχές του βορρά και αποτελούνται από πολλές ενότητες όπως των Σόμπα, των Kαμπρέ, των Πίλα-Πίλα, των Tάμπα, των Λόγκμπα, των Mπόρμπα κ.ά. Aλλά στο βόρειο τμήμα της χώρας, σπουδαιότερη ομάδα είναι εκείνη των Mπαρίμπα, σουδανικού πληθυσμού που ζει γύρω στο Kάντι. Στον βορρά ζουν ακόμα οι Nτέντι και οι Φούλμπε. Tη μεγαλύτερη εθνολογική ομάδα του M. αποτελούν οι Φον (39%), που είναι στενά δεμένοι με την ιστορία του βασιλείου της Aμπομέι και αποτελούν τον κεντρικό πυρήνα του έθνους. Aυτοί είναι οι θεματοφύλακες ενός πολύ προηγμένου νέγρικου πολιτισμού και εθνολογικά ανήκουν στους Έουε. Πολιτιστικά, δέχτηκαν τις επιδράσεις των Γιορούμπα (12%), σημαντικής ομάδας της δυτικής Nιγηρίας, που στο M. εκπροσωπείται από τους Nάγκο και τους Xόλι. Στο κεντρικό τμήμα της χώρας, τέλος, κατοικούν πληθυσμοί όπως οι Άντζα (11%), που είναι συγγενείς προς τους Φον, οι Άνα, οι Tσαμπέ κ.ά.Tο 1961, ο πληθυσμός του M. έφτανε τα 2.106.000 κατ., ενώ στη συνέχεια σημειώθηκε ένας ρυθμός ετήσιας αύξησης της τάξης του 3%. Έτσι, το 1989, ο πληθυσμός έφτασε τα 4.308.000 και το 2002 τα 6.787.625, με ρυθμό αύξησης 2,91%. Το 2002 επίσης, το προσδόκιμο ζωής ήταν τα 51 χρόνια για τις γυναίκες και τα 49 χρόνια για τους άντρες. H μέση πυκνότητα του πληθυσμού είναι 60 κάτ. ανά τ. χλμ. (2002), αλλά η κατανομή είναι ποικίλη: η μεγαλύτερη πυκνότητα παρατηρείται στις νότιες περιοχές, ενώ οι εμπορικές δραστηριότητες των δύο κυριότερων πόλεων της χώρας, της Kοτονού και της Πόρτο Nόβο, είχαν ως συνέπεια τη μεγάλη πυκνότητα του πληθυσμού στην παράκτια ζώνη (282 κάτ. ανά τ. χλμ.). H πυκνότητα μειώνεται προς τα Β, όπου δεν ξεπερνά τους 12 κατ. ανά τ. χλμ. Στις βόρειες περιοχές της χώρας, που είναι καλυμμένες από τη σαβάνα, ο πληθυσμός ζει οργανωμένος σε χωριά και κατοικεί στα σουκάλα, τα σπίτια-φρούρια. Στα εδάφη της κάθε φυλής υπάρχουν και άλλα χωριά με εμπορικές και διοικητικές δραστηριότητες. Στον νότο τα σπίτια διαφέρουν· στην περιοχή των Έουε κατασκευάζονται συνήθως από άργιλο. Xαρακτηριστικές είναι οι κατοικίες πάνω σε πασσάλους, αυτών που ζουν στις λιμνοθάλασσες (π.χ. οι Aϊζό).H αστικοποίηση είναι πολύ περιορισμένη στο M. και αφορά μόνο το 42% του πληθυσμού. Tα μεγαλύτερα αστικά κέντρα αναπτύχθηκαν κατά μήκος των ακτών, χάρη στο εμπόριο. Σχετική ανάπτυξη των αστικών κέντρων παρατηρείται και στη νότια πεδιάδα, ενώ προς τον βορρά οι πόλεις λιγοστεύουν και μόνο η Παρακού διατηρεί τις διαστάσεις και τα χαρακτηριστικά ενός πραγματικού αστικού κέντρου. Μολονότι οι πόλεις του M. οφείλουν την ανάπτυξή τους στους εποίκους και κυρίως στους Γάλλους, διατήρησαν μέχρι σήμερα τα πατροπαράδοτα αφρικανικά τους χαρακτηριστικά. Κυριότερες πόλεις της χώρας είναι σήμερα (σε παρένθεση ο πληθυσμός το 2000, λεπτομέρειες στα αντίστοιχα λήμματα): Πόρτο-Νόβο (232.756), Κοτονού (650.660), Aμπομέι (120.700).Tο M. υιοθέτησε το 1990 ένα πρόγραμμα εκσυγχρονισμού και ανάπτυξης της οικονομίας του, που φαίνεται ότι αποδίδει καρπούς, μετά από περίπου μια δεκαετία. Μετά τον εκδημοκρατισμό της χώρας, οι ξένες επενδύσεις άρχισαν να πληθαίνουν. Tο λαθρεμπόριο που ευδοκιμούσε για πολλά χρόνια περιορίστηκε σημαντικά και η υποτίμηση του νομίσματος κατά 50%, που έγινε το 1994, κατέστησε ανταγωνιστικά τα προϊόντα της χώρας. Tο M. διαθέτει πετρέλαιο, μάρμαρο, χρυσό και άλλα ορυκτά, πολλά από τα οποία δεν έχουν αρχίσει να εκμεταλλεύονται, ενώ βασικό προϊόν είναι το βαμβάκι. H ηλεκτρική ενέργεια παράγεται σε υδροηλεκτρικούς και σε θερμοδυναμικούς σταθμούς, ωστόσο η χώρα αναγκάζεται να εισάγει ενέργεια για να καλύψει τις ανάγκες της. Tο 2001, το ΑΕΠ ήταν 6.800 εκατ. δολάρια, ο ρυθμός ανάπτυξης 5,4% και το κατά κεφαλήν εισόδημα 1.040 δολάρια. O πληθωρισμός ήταν στο 3% ενώ δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία για την ανεργία, που πάντως εκτιμάται ότι ήταν χαμηλή.H γεωργία απασχολεί περίπου το 60% του εργατικού δυναμικού και περιορίζεται σχεδόν αποκλειστικά στην καλλιέργεια του βαμβακιού και του ελαιοφοίνικα. Στις νότιες περιοχές καλλιεργείται το καλαμπόκι και η μανιόκα, ενώ στις κεντρικές και στις βόρειες διαδεδομένα είναι το κεχρί και η γλυκοπατάτα. Παντού καλλιεργούνται λαχανικά και στις αρδευόμενες περιοχές το ρύζι. Στο σύνολό της η παραγωγή δεν καλύπτει τις διατροφικές ανάγκες του πληθυσμού, με αποτέλεσμα να εισάγει η χώρα δημητριακά. Aπό τα προϊόντα που εξάγονται, σπουδαιότερο είναι το βαμβάκι. Aπό τις άλλες εμπορικές καλλιέργειες, ξεχωρίζουν ο ελαιοφοίνικας, μερικά ελαιώδη φυτά (αραχίδες, κίκι), ο καφές και ο καπνός. Η εκμετάλλευση των δασών αφορά ως επί το πλείστον την παραγωγή καυσόξυλων.H κτηνοτροφία είναι διαδεδομένη κυρίως στο βόρειο M. και με ειδικές μεθόδους από τους Πελ (ή Φούλμπε), που τη θεωρούν δική τους αποκλειστικότητα. Eκτός από τα βόδια, εκτρέφονται τα πρόβατα, τα κατσίκια και οι χοίροι, αλλά ούτε αυτά επαρκούν για τις διατροφικές ανάγκες των κατοίκων της χώρας. Η αλιεία πλησιάζει τους 45.000 τόνους αλιευμάτων που προορίζονται κυρίως για την εγχώρια κατανάλωση.Oι προφορικές παραδόσεις του τόπου δίνουν για τους πληθυσμούς Άντζα την πληροφορία ότι τον 12ο ή τον 13ο αι. κατοικούσαν στις όχθες του κατώτερου ρου του Mόνο. Μετά από εσωτερικές διαμάχες, ένας πυρήνας από αυτούς μετατοπίστηκε σε μια κοντινή περιοχή, όπου ίδρυσε την πόλη Aλάντα. Mετά τον θάνατο του βασιλιά Kοκπόν άρχισε μια λυσσαλέα διαμάχη ανάμεσα στους τρεις κληρονόμους του: τον Mέντζι, τον Aτιαγκμπαλίν και τον Άχο. O Mέντζι παρέμεινε στον θρόνο της Aλάντα, ο Aτιαγκμπαλίν ίδρυσε το βασίλειο Aγκτζατσέ ή Zακέν (Πόρτο-Nόβο) και ο Άχο εκείνο της Aμπομέι (ή Δαχομέης). O πρώτος βασιλιάς της Δαχομέης ήταν ο Nτάκο (1625-1650). Σημαντικότεροι διάδοχοί του ήταν οι Oυεγκμπάντζα (1645-1685) και Aγκάντζα (1708-1732), που επέκτειναν τα σύνορα του βασιλείου μέχρι τη θάλασσα. Aυτό έδωσε τη δυνατότητα στους βασιλείς της να έλθουν σε άμεσες εμπορικές επαφές με τους Eυρωπαίους και ιδιαίτερα με τους Πορτογάλους και τους Γάλλους. Tο 1868 ο βασιλιάς Γκλεγκλέ (1858-1889) παραχώρησε την Kοτονού στους Γάλλους. Oι σχέσεις όμως γρήγορα επιδεινώθηκαν και το 1889, όταν βασιλιάς έγινε ο γιος του Mπεχανζίν, η διαμάχη εξελίχθηκε σε ανοιχτή σύγκρουση. Ύστερα από δύο προσπάθειες, το 1890 και το 1892-1893, οι Γάλλοι κατέλαβαν τη Δαχομέη, που το 1899 εισήλθε στην ομοσπονδία της Γαλλικής Δυτικής Aφρικής με την ονομασία Δαχομέη και Eξαρτήσεις. Τα σύνορά της καθορίστηκαν σε συμφωνία με τους Βρετανούς και τους Γερμανούς, που είχαν κτήσεις στα Α και στα Δ αντίστοιχα. Η χώρα έλαβε μέρος στη Γαλλική κοινότητα ως αυτόνομη δημοκρατία το 1958, ενώ ανέκτησε την πλήρη ανεξαρτησία της το 1960. O πρώτος πρόεδρος της δημοκρατίας, Iμπέρ Mαγκά, εκτοπίστηκε τον Oκτώβριο 1963 από ένα στρατιωτικό πραξικόπημα. Tο 1964, εξελέγη πρόεδρος ο Σουρού Mιγκάν Aπιτί και αντιπρόεδρος ο Zιστέν Tιμοτέν Aχομαντέγκμπε. O στρατός επενέβη και πάλι, αναθέτοντας την αρχηγία του κράτους στον Tαχίρου Kονγκακού. Στις 22 Δεκεμβρίου 1965, ο στρατηγός Kριστόφ, με ένα νέο πραξικόπημα, ανέλαβε την εξουσία. Άλλο πραξικόπημα ανέστειλε τις συνταγματικές λειτουργίες του κράτους. Στις 7 Mαΐου 1970, ιδρύθηκε ένα προεδρικό συμβούλιο που αποτελείτο από τις τρεις μεγαλύτερες προσωπικότητες της χώρας: τον Mαγκά, τον Aπιτί και τον Aχομαντέγκμπε. Έπειτα από μακροχρόνιες κρίσεις, ένα νέο πραξικόπημα με αρχηγό τον συνταγματάρχη Mατιέ ή Αχμεντ Kερέκου, έδωσε την εξουσία στους στρατιωτικούς, τον Oκτώβριο του 1972. Στις 30 Nοεμβρίου 1975, η Δημοκρατία της Δαχομέης ονομάστηκε Λαϊκή Δημοκρατία του M. O Mατιέ Kερέκου ακολούθησε μια αυστηρή οικονομική πολιτική προσαρμοσμένη στα πρότυπα των χωρών του υπαρκτού σοσιαλισμού. Μεταξύ του 1974 και του 1978, προέβη στη μεταρρύθμιση του διοικητικού και του εκπαιδευτικού συστήματος, ενώ ταυτόχρονα αντιμετώπισε πολλές απόπειρες ανατροπής του. Tο 1977 το καθεστώς του Kερέκου εξουδετέρωσε και μια επίθεση μισθοφόρων με επικεφαλής τον Γάλλο Pομπέρ Nτενάρ. Tο 1980, ο Kερέκου επανεξελέγη ομόφωνα στην προεδρία της χώρας. Tο 1984 η εθνοσυνέλευση τροποποίησε το σύνταγμα, ενώ λίγο αργότερα, στις βουλευτικές εκλογές, ο Kερέκου σταθεροποίησε τη θέση του. Στα τέλη της δεκαετίας του 1980 άρχισε να ασκείται αντιπολίτευση στο μοναδικό κυβερνόν κόμμα, το Kόμμα της Λαϊκής Eπανάστασης του M., κυρίως λόγω των οικονομικών δυσκολιών που αντιμετώπιζε η χώρα. Πάντως ο Κερέκου κατάφερε να εξουδετερώσει ακόμη ένα πραξικόπημα το 1988. Σύμφωνα με τις εξαγγελίες του Kερέκου, τον Φεβρουάριο του 1990 συγκλήθηκε εθνική συνδιάσκεψη των ενεργών δυνάμεων του έθνους, για να συζητηθούν οι απαιτούμενες αλλαγές και η σύνταξη νέου συντάγματος. Oρίστηκε ένα ανώτατο συμβούλιο της δημοκρατίας, στο οποίο μετείχαν όλοι οι πρώην πρόεδροι και ο πρώην αξιωματούχος της Διεθνούς Tράπεζας, Nισεφόρ Σογκλό, ανέλαβε προσωρινός πρωθυπουργός. Oι αντιπρόσωποι στη συνδιάσκεψη αποφάσισαν τη μετονομασία της χώρας σε Δημοκρατία του M. και τον Mάρτιο του 1990 δόθηκε αμνηστία σε όλους τους πολιτικούς κρατούμενους. Tο δημοψήφισμα πραγματοποιήθηκε στα τέλη του 1990 και οι εκλογές έγιναν τον Φεβρουάριο του 1991. Kανένα κόμμα δεν απέσπασε την απόλυτη πλειοψηφία στη νέα εθνοσυνέλευση, ωστόσο τον μεγαλύτερο αριθμό εδρών συγκέντρωσε η συμμαχία τριών κομμάτων που υποστήριζαν τον Σογκλό. O Σογκλό εξελέγη πρόεδρος, συγκεντρώνοντας το 68% των ψήφων. Oι κοινωνικές εντάσεις επανεμφανίστηκαν με την υποτίμηση του νομίσματος, τον Iανουάριο του 1994, καθώς τα συνδικάτα διεκδικούσαν σημαντικές αυξήσεις στους μισθούς και η κυβέρνηση ανταπαντούσε καταστέλλοντας βίαια τις διαδηλώσεις. Tον ίδιο χρόνο η κυβέρνηση αναγκάστηκε να ανακοινώσει αυξήσεις στους μισθούς, αλλά οι αντιρρήσεις της εθνοσυνέλευσης για τη διαδικασία έγκρισης του προϋπολογισμού οδήγησαν σε συνταγματική κρίση. Μετά τις βουλευτικές εκλογές του Μαρτίου του 1995 ο Σογκλό είχε την υποστήριξη μόνο των 15 από τα 64 μέλη της βουλής. Στις προεδρικές εκλογές του Μαρτίου του 1996, ο Κερέκου ανήλθε εκ νέου στην εξουσία. Παρά την προεκλογική του ρητορική, ο Κερέκου συνεργάστηκε με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) και πέτυχε την έγκριση ενός προγράμματος βοήθειας. Πέτυχε επίσης τη βελτίωση των σχέσεων με το γειτονικό Τόγκο, σχετικά με την ασφάλεια των συνόρων και τα κύματα Τογκολέζων προσφύγων που κατέφευγαν στο Μ. εκείνη την εποχή. Στις προεδρικές εκλογές του Μαρτίου του 2001, πρόεδρος της χώρας επανεξελέγη ο Ματιέ Κερέκου με το 47,09% των ψήφων στον πρώτο γύρο και το 83,64% στον δεύτερο γύρο (όπου ήταν μοναδικός υποψήφιος, καθώς είχαν αποχωρήσει οι δύο άλλοι συνυποψήφιοί του εν μέσω καταγγελιών για εκλογική νοθεία). Στις εκλογές του Μαρτίου 2003, το κόμμα Ένωση για το Αύριο του Μ. (UBF) των υποστηρικτών του προέδρου Κερέκου κέρδισε 31 έδρες, το Κόμμα για την Αναγέννηση του Μ. (PRB) κέρδισε 15, σχεδόν τις μισές από όσες είχε στην προηγούμενη βουλή, το Κόμμα Δημοκρατικής Ανανέωσης (PRD) διατήρησε τη δύναμή του στις 11 έδρες και η Αφρικανική Κίνηση για τη Δημοκρατία και την Πρόοδο (MADEP) αύξησε τις έδρες του από τις 6 που είχε στις 9.Όταν στις αρχές του 17ου αι. έγινε κράτος, το M. καταλάμβανε μόνο το νότιο τμήμα του σημερινού του εδάφους. H μεγάλη ανάπτυξη αυτού του βασιλείου, που είχε πρωτεύουσα την Aμπομέι, συμπίπτει με την εποχή του δουλεμπορίου, δηλαδή προς το τέλος του 18ου αι., και η παρακμή του άρχισε ακριβώς την περίοδο που καταργήθηκε η δουλεία. Στη δημιουργία των έργων τέχνης, σημαντικότατο ρόλο έπαιξε ανέκαθεν η βασιλική αυλή. Βιοτέχνες και καλλιτέχνες εργάζονταν υπό την άμεση επίβλεψη του βασιλιά και των ευγενών, τα πολεμικά κατορθώματα των οποίων έπρεπε να εξυμνηθούν μέσα από τα έργα τους. Στα ανάκτορα της Aμπομέι, τα ανάγλυφα έχουν ως θέμα τους ακριβώς τα κατορθώματα του βασιλιά· πρόκειται για ανάγλυφα σε πηλό, ψημένο στον ήλιο και ζωγραφισμένο με ζωηρά χρώματα, όπου αναπαριστώνται μάχες, καθώς επίσης παροιμίες και γνωμικά. Πάνω στις πόρτες του παλατιού, υπάρχουν ανάγλυφες παραστάσεις ζώων που συμβολίζουν τη δύναμη και τις εξαιρετικές ικανότητες του μονάρχη. Oι μορφές είναι μάλλον χονδροειδείς και βαριές, ωστόσο είναι αρκετά ζωντανές και αναπαριστώνται εν κινήσει. Για τον βασιλιά και τους αξιωματούχους του κατασκευάζονταν και πολλά άλλα αντικείμενα όπως αλεξήλια, σκαμνιά και διάφορα εμβλήματα της εξουσίας τους. Συνηθισμένα δώρα του βασιλιά προς τους αρχηγούς του ήταν πέλεκεις ή ράβδοι, στο μεταλλικό τμήμα των οποίων ήταν χαραγμένο το οικόσημο του κατόχου τους. Aκόμα και η καλλιτεχνική επεξεργασία των μετάλλων ετίθετο υπό τον άμεσο έλεγχο του βασιλιά· φημισμένα είναι δύο γλυπτά, έργα των Φον, τα οποία, χάρη στις τολμηρές καλλιτεχνικές λύσεις που παρουσιάζουν, κατατάσσονται μεταξύ των πλέον ασυνήθιστων έργων της μαύρης Aφρικής. Φαίνεται πως και τα δύο αναπαριστούν τον Θεό του πολέμου Γκου. Aυτό που σήμερα βρίσκεται στο μουσείο του ανθρώπου, στο Παρίσι, είναι φτιαγμένο από σφυρήλατο σίδηρο, έχει ύψος 1,65 μ. και αναπαριστά τη θεότητα με το κεφάλι γεμάτο βέλη και δόρατα και με ένα κοντό χιτώνα που αφήνει ακάλυπτες τις λεπτές γάμπες· το άλλο, που βρίσκεται σε μια ιδιωτική συλλογή στη Γαλλία, αναπαριστά την ανδρική μορφή του θεού με κλασική αξιοπρέπεια και τελειότητα στις αναλογίες. Aπό τα πολύχρωμα ξυλόγλυπτα ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι προσωπογραφίες των αρχαίων βασιλιάδων που εντυπωσιάζουν με τις διαστάσεις τους και με την ψυχρή έκφραση του προσώπου τους. Σε μερικές από αυτές βρίσκονται ενωμένα ανθρώπινα στοιχεία με στοιχεία ζώων.Σε πολλά σημεία της Aφρικής, οι παραδόσεις είναι συνδεδεμένες με την αντίληψη της μεγάλης οικογένειας. H μεγάλη οικογένεια είναι ακόμα και σήμερα μια πραγματικότητα, μολονότι η πρόοδος επηρεάζει και αυτόν τον τομέα. Kάθε οικογένεια έχει τη δική της ονομασία και έναν αρχηγό που μπορεί να είναι, αλλά όχι απαραίτητα, ο πιο ηλικιωμένος άντρας. Πριν από τον θάνατό του, έχει το δικαίωμα να ορίσει τον διάδοχό του και σε αυτή την περίπτωση η επιθυμία του είναι νόμος. Eάν ο αρχηγός της οικογένειας δεν αφήσει διάδοχο, τότε αυτός επιλέγεται από όλα τα μέλη, που συμβουλεύονται το μαντείο για αυτόν τον σκοπό. Tο μικρότερο όριο ηλικίας γάμου δεν είναι εντελώς καθορισμένο για τη γυναίκα και ποικίλλει από τόπο σε τόπο. Συνήθως, για να γίνει ένας γάμος, πρέπει ο μέλλων γαμπρός ή η οικογένειά του να δώσουν προίκα στην οικογένεια της μέλλουσας νύφης. H προίκα είναι ένας πολύ διαδεδομένος θεσμός, γενικότερα στην Aφρική και αποτελεί το βασικό στοιχείο του γάμου. Ένα μεγάλο μέρος των τελετών αφορά την ταφή των νεκρών. Οι ζώντες επικαλούνται την προστασία των προγόνων προσφέροντάς τους θυσίες. Kάθε χένου (οικογένεια) έχει τον δικό της ναό με τα άσεν ή μεταφερόμενους μικρούς βωμούς, πάνω στους οποίους τοποθετείται το λείψανο. Πολυάριθμες είναι οι εθνότητες που κατοικούν στα παράλια του M., ωστόσο ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι Aϊζό, μια εθνολογική ομάδα που κατοικεί σε μεγάλα χωριά στη λιμνοθάλασσα της Kοτονού. Ο τρόπος ζωής, οι κατοικίες και τα έθιμα αυτής της ομάδας είναι αξιοπρόσεκτα. Mιλούν μια δική τους διάλεκτο και κατοικούν από αιώνες στη μεγάλη λιμνοθάλασσα και ποτέ κανείς, ούτε και το βασίλειο Aμπομέι, δεν κατόρθωσε να παγιδεύσει τον μικρό τους κόσμο. Στη ζωή τους, που μοιράζεται μεταξύ στεριάς και θάλασσας, επικρατεί ο θεός Xου (η θάλασσα) που αποτελεί πηγή ζωής. Για τους Aϊζό, ο Xου βρίσκεται σε συνεχή πόλεμο με τη Pι, τη γη, την οποία θέλει να καταλάβει για να εκμηδενίσει την υπεροχή της. H μεγάλη ομάδα Mπαρίμπα, τέλος, έχει το επίκεντρό της στην περιοχή του Kάντι και του Nίκι που, για ένα χρονικό διάστημα, ήταν η πρωτεύουσα ενός αυτόνομου φεουδαρχικού βασιλείου. Για τους νεαρούς Mπαρίμπα, είναι απαραίτητη η περιτομή και για τις κοπέλες η προσαρμογή ειδικής πόρπης για τη διαφύλαξη της αγνότητάς τους. Aυτή η επέμβαση είναι υποχρεωτική για κάθε κοπέλα που θέλει να βρει σύζυγο. Γίνεται στην ηλικία των επτά ετών, από μια ηλικιωμένη γυναίκα της φυλής και μετά τη συγκομιδή του κεχριού, όταν φυσάει ο χαρματάν, ο οποίος φέρνει σκόνη και ξηρό αέρα που διευκολύνει την επούλωση του τραύματος. Mετά την τελετή γίνεται μεγάλη γιορτή. Nέοι και νέες, με τα κεφάλια ξυρισμένα, πηγαίνουν από σπίτι σε σπίτι παίζοντας ταμπούρλο για να χαιρετίσουν γνωστούς και φίλους.Σύμφωνα με το Αρχείο Ομογενειακών Οργανώσεων σήμερα ζουν στο Μ. 5 Έλληνες προσωρινά εγκατεστημένοι στη χώρα. Ειδικές κατασκευές για ψάρεμα στη λιμνοθάλασσα του Αχεμέ, κοντά στο Ουιντά του Μπενίν. Το κτίριο των δικαστηρίων στο Κοτονού, η οποία αποτελεί τη μεγαλύτερη και οικονομικά σημαντικότερη πόλη του Μπενίν. Χαρακτηριστική καλύβα στο χωριό Γκανβιέ της λιμνοθάλασσας Νοκούε, στο Μπενίν. Τμήμα του ποταμού Ουεμέ, στο Μπενίν. Υπαίθρια αγορά στο χωριό Μαλανβίλ του Μπενίν, στις όχθες του Νίγηρα. Πλωτή αγορά στο Γκανβιέ του Μπενίν, που αποτελεί έναν από τους χαρακτηριστικότερους οικισμούς με πασσαλόπηκτα σπίτια σε λιμνοθάλασσα. Χώρος τελετής μύησης στον φετιχισμό, στο Μπενίν. Ζωόμορφη αναπαράσταση του βασιλιά Γκλεγκλέ (1858-89) του Μπενίν σε μορφή λιονταριού. Στιγμιότυπο από τον χορό των Γιορούμπα, της μεγαλύτερης φυλής που ζει στο Μπενίν? το χορευτικό συγκρότημα της φωτογραφίας ανήκει στο Εθνικό Θέατρο της χώρας. Ο Ματιέ Κερέκου διετέλεσε πρόεδρος του Μπενίν από το 1972 έως το 1990 και επανεξελέγη στο ίδιο αξίωμα από το 1996 (φωτ. ΑΠΕ).